ڤڠݢوناٴن جاوي ﴿اتاو اڤ سهاج ايستيله يڠ سيمقنا دڠنڽ﴾ دݢوناکن د باڽق تمڤتد اسيا تڠݢارا. توليسن جاوي بوکن هاڽ دݢوناکن اوليه اورڠ ملايو اونتوق بهاسملايو تتاڤي جوݢ اوليه سوکو٢ بڠسا ملايو يڠ لاين. انتارا سوکو بڠسا ملايو يڠمڠݢوناکنڽ اياله چمڤا د ايندو-چينا، ڤتاني د سلاتن تايلاند، جاوا، بنجر، بوݢيس،اچيه، مينڠکاباو، بڠکولو دان جوݢ لاٴين٢ ﴿لطف ابس ايت. ال، 1979).باݢي توليسن جاوا يڠ مڠݢوناکن حروف عرب دکنل دڠن نام اتاو توليسن ڤيݢون،يڠ سکارڠ اين ماسيه دڤاکاي اتاو دݢوناکن اونتوق منوليس کتاب٢ تراوتام يڠدݢوناکن د ڤسنترين٢ اتاو ڤوندوق٢ ڤڠاجين اݢام د جاوا. چونتوهڽ اياله کتابتفسير الابريز دان المونجييت بهاس جاوا ﴿امت جوهري موعين 1996: 18﴾.
2.2 توليسن جاوي دالم سجارە بهاس ملايو
اهلي سجارە مناماکن بهاس ملايو يڠ دتوتورکن ڤد زمان دهولو سباݢاي بهاس ملايوکونو دان ڤرکمبڠن بهاس ايتوله يڠ موجودکن بهاس ملايو. ڤارا سرجان سڤرتيسويفت، ڤرکينسون، نيلسون، ويلسون دان لاٴين٢ ﴿سيدق سنيفف ايت.ال ،2007﴾ ممڤرچاياٴي بهاوا بهاس ملايو کونو ايت سودە ممڤوڽاٴي حروف دان سيستمتوليسن سجق زمان اول ڤرتومبوهنڽ ﴿سيد ناقواب ٢اتس، 1990﴾.
باݢايماناڤون، کڽاتاٴن د اتس تيدق منونجوقکن کڤد کيت کتيڠݢين بهاس ملايوکتيک مڠݢوناکن حروف يڠ دباوا دري اينديا ايت. باتو نيسن ميڽ توجوە يڠبرتاريخ 1380 ماسيها دان ماسيه مڠݢوناکن حروف فلاۏا، موڠکين ممبوقتيکنبهاوا بهاس ملايو سودە بݢيتو تيڠݢي سهيڠݢ داڤت منجادي بهاس ڤڽاتأن ڤويسييڠ هالوس تتاڤي تيدکله سبنديڠ دڠن موتو بهاس ڤد باتو برسورت ترڠݢانو، يڠ 83تاهون لبيه اول درڤد باتو نيسن ميڽ توجوه.ڤنموان ايت اداله لبيه دکت دڠن ݢاي بهاس ملايو کيني دان کملايوان بهاسڽجوݢ جلس. سباليقڽ، ݢاي بهاس يڠ ترداڤت ڤد باتو نيسن ميڽ توجوە اياله ݢايبهاس ڤرا-اسلام. لبيه مناريق لاݢي اڤابيلا کيت فيکيرکن ڤندڠن ڤروفيسور سيدمحمد نقيب العطاس ﴿1990﴾ يڠ مڠاتاکن بهاوا سبلوم إسلام تيبا د کڤولاوانملايو، تياد ترداڤت سواتو بهاس عموم يڠ داڤت دݢلر بهاس ملايو.ترداڤت ڤنداڤت لاٴين مڠاتاکن اورڠ ملايو سبلوم کداتڠن إسلام دکاتݢوريکنسباݢاي بوتا حروف. منوروت بلياو،
ڤنموان باهن سجارە اين منجلسکن تنتڠ کدودوقن بهاس ملايو سرتا توليسنڽسبلوم کمونچولن توليسن جاوي. ڤرتام، بهاس ملايو مولا تومبوە ڤد ابد کتوجوەماسيها. بهاس ملايو مڠݢوناکن برباݢاي-باݢاي توليسن تتاڤي بلوم ممڤوڽاٴي ساتوسيستم توليسن يڠ ڤرکتيس ﴿ايدور دجامريس، ﴿1980﴾ دان اسماعيل حسين،﴿1981﴾.کمونچولن توليسن جاوي ممبوک لمبرن بارو دالم سجارە بهاس ملايو. سبواە باتوبرسورت دجومڤاٴي ڤد تاهون 1899 ماسيحي د سوڠاي تراسات، کيرا٢، 32کيلوميتر دري موارا سوڠاي ترڠݢانو. ڤد باتو ايت ترڤاهت حروف عرب-ملايودأڠݢڤ توليسن جاوي ترتوا د اسيا تڠݢارا. باتو برسورت ايت برتاريخ جمعة، 4رجب 702 هجرە برساماءن دڠن 22 فيبرواري 1303 مسيحي. اينتي باتوبرسورت ايت برتوليس ڤڠعمومن سڤولوە فصل شرط اوندڠ-اوندڠ.ڤڠعمومن ايت دمولاکن دڠن ڤراشتهارن سوڤايا سموا راج دان اورڠ بسر يقين دانبرڤݢڠ تݢوە ڤد اݢام إسلام دان اجرن رسول اللە ساو.نبهکن اونتوق کسنينجوݢ توليسن اين دݢوناکن، ياٴيت ڤد سني خط باݢي مڠهياسي محراب، د دينديڠدالم مسجد، باتو نيسن دان سأومڤاماڽ. دالم سجارە ملايو ﴿هاشيم موسى ،1996﴾ دچاتتکن بهاوا توليسن جاوي تله دݢوناکن اونتوق ڤرکارا برايکوت:
ا. ڤراسستي اتاو باتو برسورت. چونتوهڽ ڤراسستي ترڠݢانو يڠ تله دتموٴي دسوڠاينتراسات، کوالا برڠ، هولو ترڠݢانو.
اا. باتو هيدوڤ. توليسن اين ترداڤت ڤد باتو هيدوڤ يڠ دتموٴي د ڤڠکلنکمڤاس،ننݢري سمبيلن.
ااا. باتو نيسن. اين باڽق ترداڤت د برباݢاي-باݢاي تمڤت بکس برديريڽکراجاٴننکراجأن إسلام ڤد زمان سيلم.
اۏ. مات واڠ، تراوتام واڠ امس دان ڤراق. ڤد مات واڠ اين دأوکير نام راجملايويڠ ممرينته دڠن مڠݢوناکن توليسن جاوي سڤرتي نام سلطان مظفرشاە،نمنصور شاە دان لاٴين-لاين.
حاصيل چاتتن ترسبوت جلس منونجوقکن بهاوا توليسن جاوي ڤد وقتو ايتدݢوناکن دڠن ملواس دالم اوروسن٢ ڤنتيڠ سهيڠݢ دأڠݢڤ ساتو توليسن يڠهيبت د کڤولاوان تانه ملايو دان نوسنتارا. سهيڠݢ کيني ڤڽلارسن توليسن جاويدبوات دري ماس ک سماس اوليه توکوە ترسوهور جاوي ياٴيت احمد بن متهلوباتاو لبيه دکنلي سباݢاي ڤق متهلوب.سومبڠن بلياو دالم اوسها ممرتابتکن توليسن جاوي ساڠت بسر ممندڠکن کراجاٴنمليسيا کيني سماکين ݢيات منچاري ساتو الترناتيف اونتوق مموليهکن توليسنجاوي سجق درڤد ڤريڠکت سکوله رنده.
حاصيل چاتتن ترسبوت جلس منونجوقکن بهاوا توليسن جاوي ڤد وقتو ايتدݢوناکن دڠن ملواس دالم اوروسن٢ ڤنتيڠ سهيڠݢ دأڠݢڤ ساتو توليسن يڠهيبت د کڤولاوان تانه ملايو دان نوسنتارا. سهيڠݢ کيني ڤڽلارسن توليسن جاويدبوات دري ماس ک سماس اوليه توکوە ترسوهور جاوي ياٴيت احمد بن متهلوباتاو لبيه دکنلي سباݢاي ڤق متهلوب.سومبڠن بلياو دالم اوسها ممرتابتکن توليسن جاوي ساڠت بسر ممندڠکن کراجاٴنمليسيا کيني سماکين ݢيات منچاري ساتو الترناتيف اونتوق مموليهکن توليسنجاوي سجق درڤد ڤريڠکت سکوله رنده.
Categories:
0 comments:
Catat Ulasan